Na utrzymującą się w latach poprzednich nadprodukcję kraje uprawiające chmiel zareagowały wyraźnym zmniejszeniem powierzchni przeznaczonej pod uprawę w roku zbiorów 2010. Powierzchnia uprawy chmielu uległa ponownemu zmniejszeniu w roku 2011 (zbiory jeszcze przed nami). Możemy przyjąć, że światowy areał uprawy chmielu wynoszący aktualnie 49 000 ha osiągnął obecnie historyczne minimum. Odpowiada to zmniejszeniu się powierzchni uprawowej od roku 2008 o prawie 10 000 ha.

 

Największy udział w zmniejszeniu areału uprawowego mają zdecydowanie Stany Zjednoczone, gdzie od roku 2008 wyniosło ono ponad 4000 ha. Ale powierzchnia uprawowa zmniejszyła się także w Czechach, Polsce i Słowenii. Udział Niemiec w redukcji areału jest ze względu na fakt, iż dużą część powierzchni uprawowej obejmują umowy długoterminowe, jest raczej skromny. Po wygaśnięciu tych umów liczymy się jednak jeszcze ze stosownymi  korektami.

 

Wciąż trudno ocenić sytuację w Chinach, jeśli chodzi o sprawdzone i pewne informacje. Szczegółowe zestawienia dokładnych danych statystycznych podają obie duże niemieckie firmy handlowe Barth i Steiner.

 

Rzeczą powszechnie wiadomą jest fakt, że wielkość powierzchni uprawowej nie jest jedynym czynnikiem decydującym o poziomie produkcji chmielu względnie produkcji alfa-kwasów. Decyduje też o tym oczywiście to, jakie odmiany uprawia się na danym areale.

 

Dzięki sukcesom w hodowli roślin w Stanach Zjednoczonych i w Niemczech, dwóch najważniejszych krajach uprawiających chmiel, dysponujemy – zwłaszcza w segmencie odmian wysokogoryczkowych – wysokoplonowymi odmianami o wysokiej zawartości alfa-kwasów, które są nieporównywalne z odmianami uprawianymi jeszcze 10 lat temu. Abstrahując od delikatnych odmian aromatycznych, które najczęściej odpowiadają starym odmianom miejscowym, również powszechnie uprawiane i najczęściej stosowane odmiany aromatyczne wykazują względną stabilność, dużą zawartość alfa-kwasów i wysoko plonują.

 

Jeśli chodzi natomiast o światowe zapotrzebowanie na alfa-kwasy, to obecnie, mimo lekkiego wzrostu produkcji piwa, nie można spodziewać się jakiegoś poważniejszego wzrostu. Konieczność redukcji powierzchni uprawowej występuje według naszej oceny niemal wyłącznie w segmencie odmian wysokoaromatycznych. Tylko samo oczekujące Niemcy przestawienie się z odmiany Magnum na odmianę Herkules będzie się wiązać ze znaczną redukcją areału uprawowego, którą szacuje się na co najmniej 1000 ha.

Trudno jest oszacować, jaka powierzchnia uprawowa będzie faktycznie konieczna dla pełnego pokrycia zapotrzebowania. Trzeba też wziąć pod uwagę fakt, że w celu likwidacji zapasów pożądany byłby z czysto matematycznego punktu widzenia raczej jeszcze mniejszy potencjał produkcyjny niż ten, który wynika z zapotrzebowania. Jest rzeczą wysoce nieprawdopodobną, żeby w branży chmielarskiej doszło kiedykolwiek do trwałego zrównoważenia sytuacji.

 

Spoglądając jeszcze raz wstecz na zbiory roku 2010, można dziś powiedzieć, że potwierdziły się liczby podane w lutym w Hobart, zwłaszcza jeśli chodzi o ponowną nadprodukcję. Gros nadmiernych zapasów zalega w browarach, które zabezpieczyły się długoterminowymi umowami kontraktacyjnymi. Zdecydowana większość tych browarów zachowuje się zupełnie poprawnie, jeśli chodzi o przestrzeganie umów, odbierając zamówione produkty, nawet jeśli odbywa się to z opóźnieniem. Spodziewane w związku z powyższym powstanie dziury po wygaśnięciu obecnych umów będzie skutkować spadkami przychodów plantatorów i firm handlowych. Poza tym w przypadku niedostatecznego dostosowania wielkości powierzchni uprawowej do opisanej sytuacji i spadku poziomu kontraktacji na skutek powyższego wystąpi też bardzo silna presja na cenę chmielu wolnorynkowego. Browary zaopatrujące się głównie na wolnym rynku w poprzednich latach na tym skorzystały i być może wkrótce też na tym skorzystają.

 

Poza kilkoma przypadkami normalnych transakcji zakupowych chmiele wolnorynkowe ze zbiorów roku 2010 w Niemczech po zbiorach trafiły szybko do poolów firm handlowych, chociaż niestety po niskich cenach zaliczkowych. Odsprzedaż kupującym na wolnym rynku nastąpiła również po niskich cenach, co następnie, wczesną wiosną 2011 r., doprowadziło do tego, że dopłaty – a co za tym idzie – także ceny przyjęte to ostatecznego rozliczenia były bardzo niskie. Zbiory z 2010 r. w Niemczech powinny być już obecnie w zasadzie sprzedane, przy czym odbiór towaru również w tym przypadku może się opóźniać.

 

W niektórych innych europejskich krajach uprawiających chmiel, w których poziom kontraktacji był niższy niż w Niemczech, sytuacja przedstawia się po części odmiennie. Czechy mogły w 2010 r. pochwalić się bardzo dobrymi zbiorami. Skutkiem tego jest między innymi to, że w tym kraju zgodnie z posiadanymi przez nas informacjami zalegają w magazynach nadal większe ilości niesprzedanego chmielu.

 

Także w Słowenii, zwłaszcza w przypadku chmielu odmiany Aurora, występują problemy ze zbytem. W Polsce mimo katastrofalnych powodzi i związanych z nimi strat występują jeszcze niesprzedane ilości chmielu, które jednak można oszacować.

 

Poza Europą wiemy zwłaszcza w Chinach o niesprzedanych ilościach chmielu, które jednak ze względu na złą jakość najprawdopodobniej również w przyszłości nie będą stanowić obciążenia dla rynku.

 

Popyt ze strony przemysłu piwowarskiego na umowy na przyszłe okresy można określić obecnie jako bardzo niewielki, co stanowi przejaw wyżej wymienionego nadmiernego stanu zapasów. W nielicznych przypadkach występowania popytu na umowy oferowany jest bardzo niski poziom cenowy, co plantatorzy są w stanie wytrzymać jedynie przez bardzo krótki czas. Gdyby ten niski poziom cen utrzymał się przez dłuższy czas, nieuniknione będą redukcje powierzchni uprawowej oraz likwidacje gospodarstw.

 

Peter Hintermeier

Heinz-Jürgen Cooberg

Cena chmielu (EUR/kg)	Rok 2010	Rok 2010	Rodzaj ceny
Wolnorynkowe ceny chmielu
Chmiel aromatyczny	1,73	2,31	Ceny producenckie netto
Chmiel goryczkowy	1,87	1,71
Cena średnia	1,79	1,99
Ceny w ramach umów kontraktacyjnych
Chmiel aromatyczny	4,39	4,25	Ceny producenckie netto
Chmiel goryczkowy	4,40	4,13
Cena średnia	4,39	4,19
Cena średnia
Chmiel aromatyczny	3,87	3,95	Ceny producenckie netto
Chmiel goryczkowy	3,99	3,79
Średnia	3,93	3,87

 

 Żródło: "Hopfen Rundschau", Nr 8, 15.08.2011/62